Hygiënezone-indeling: essentieel voor voedselveiligheid en efficiëntie

28 Apr

Maandag 28 April 2025
Door: BOONS FIS
Categorie: Hygiëne apparatuur

Hygiëne is een van de belangrijkste pijlers in de voedingsindustrie. Het waarborgen van voedselveiligheid is essentieel om de kwaliteit van producten te garanderen en om risico’s zoals kruisbesmetting of voedselvergiftiging te minimaliseren. Een effectieve manier om dit te bereiken is het indelen van productieomgevingen in verschillende hygiënezones. Maar wat houdt deze zone-indeling precies in, en waarom is het zo belangrijk? En hoe bepaalt u welke zones nodig zijn? Deze blog biedt kwaliteitsverantwoordelijken een praktisch overzicht.

Het nut van hygiënezone-indeling

Zone-indeling betekent het opdelen van een faciliteit in specifieke gebieden op basis van het risico op besmetting en de vereiste hygiëne-standaarden. Elk gebied krijgt zijn eigen regels en protocollen.

Dit helpt om contaminatie onder controle te houden en minimaliseert de verspreiding van micro-organismen en allergenen.

Het indelen van een productieomgeving in hygiënezones zorgt voor:

Risicobeheersing
Door risicogebieden te identificeren en fysiek gescheiden te houden, wordt de kans op kruisbesmetting verminderd.
Efficiëntere processen
Elk gebied heeft zijn specifieke reinigings- en desinfectieprotocollen, wat zorgt voor gerichte en efficiënte hygiënepraktijken.
Regelgeving naleven
Veel voedselveiligheidsnormen (zoals HACCP, BRC en IFS) vereisen een duidelijke scheiding van zones om voedselveiligheid te waarborgen.
Traceerbaarheid
Bij een mogelijke besmetting kan de bron sneller worden getraceerd wanneer de zones goed zijn gedefinieerd.

De verschillende hygiënezones

In de voedingsindustrie worden doorgaans drie hoofdtypes van hygiënezones onderscheiden. Dit kan echter variëren naargelang specifieke behoeften binnen het productieproces.

01. Rode (hoogrisico-) zone

Gebieden waar open voedsel direct wordt verwerkt of bereid.
Voorbeelden: Snijruimtes, verpakkingslijnen voor verse producten.
Eisen: Strikte hygiëneprotocollen, zoals hygiënesluis, kledingwissels, desinfectiepunten, en luchtkwaliteitscontrole.

02. Oranje (mediumrisico-) zone

Gebieden waar reeds verpakt voedsel wordt opgeslagen of bewerkt.
Voorbeelden: Verpakkingsruimtes en opslagruimtes voor eindproducten.
Eisen: Regelmatige reiniging en gecontroleerde toegang.

03. Groene (laagrisico-) zone

Gebieden zonder direct contact met voedsel of waar droge opslag plaatsvindt.
Voorbeelden: Magazijnen voor droge goederen en kantoorruimtes.
Eisen: Standaard schoonmaakprotocollen.

Voor kwaliteitsverantwoordelijken ligt hier een sleutelrol: zij zijn de motor achter een goed functionerend hygiënebeleid.

Hoe maak je een zone-indeling?
Het opzetten van een effectieve zone-indeling vereist een systematische aanpak. Hier zijn de belangrijkste stappen:

Risicoanalyse uitvoeren:
- Identificeer welke processen en ruimtes een hoog risico op besmetting vormen.
- Maak gebruik van een HACCP-analyse om kritieke punten in kaart te brengen.
Zones definiëren:
- Deel de productieomgeving in op basis van risiconiveau (hoog risico, medium risico, laag risico).
- Houd rekening met de stroom van grondstoffen, producten en personeel.
Protocollen opstellen:
- Stel specifieke hygiëne-eisen op voor elke zone. Denk aan kledingvoorschriften, reinigingsfrequentie en desinfectieprocedures.
Infrastructuur aanpassen:
- Zorg voor fysieke scheidingen, zoals muren, luchtsluizen, of kleedkamers om contaminatie te voorkomen.
- Installeer hygiënestations of hygiënesluizen op strategische locaties.
- Zorg voor aparte toegangspunten voor medewerkers, grondstoffen en afgewerkte producten.
Personeel trainen:
- Voorzie trainingen zodat operatoren de verschillende zones begrijpen en zich houden aan de regels.
Regelmatige controles en optimaliseren:
- Voer periodieke inspecties en audits uit om te controleren of de zones correct worden gebruikt en onderhouden.
- Pas het plan aan als processen of productielijnen veranderen.

Succesfactoren voor zonebeheer

Heldere communicatie
Gebruik visuele hulpmiddelen zoals kleurcodering, borden en markeringen om zones te onderscheiden.
Strikte toegangscontrole
Beperk de toegang tot hoogrisicozones door middel van badgecontrole of strikte procedures.
Continue verbetering
Analyseer en optimaliseer regelmatig de zone-indeling op basis van ervaringen en auditresultaten.

Het indelen van productieomgevingen in hygiënezones is geen overbodige luxe, maar een noodzakelijke maatregel om voedselveiligheid te waarborgen.

Door risicogebieden te identificeren, duidelijke protocollen op te stellen en medewerkers bewust te maken van het belang hiervan, kunnen bedrijven in de voedingssector niet alleen voldoen aan regelgeving, maar ook het vertrouwen van hun klanten versterken.

Wil je meer weten over hoe je een zone-indeling effectief implementeert? Neem contact met ons op; we denken graag met je mee!